Bloedingen
Een bloeding is het vrijkomen van bloed na een beschadiging aan een bloedvat. Beschadigingen kunnen aan ieder bloedvat in ons lichaam optreden. Afhankelijk van het type en de ernst van de onderliggende stollingsstoornis, wisselt het type bloeding en de frequentie van bloedingen. Bij de ene stollingsstoornis komen spier- en gewrichtsbloedingen veel voor maar bij andere stollingsstoornissen kunnen bloedingen alleen voorkomen tijdens een operatie of het trekken van een kies. Waar mogelijk is het voorkomen van bloedingen het doel.
Sommige bloedingen zijn ernstiger dan andere. Als een persoon met een stollingsstoornis een bloeding heeft en zelf geen stollingsmedicatie kan toedienen moet er contact worden opgenomen met een hemofiliebehandelcentrum om te bepalen of behandeling nodig is.
Cyberpoli
Op de Cyberpoli wordt door ervaringsdeskundigen en specialisten over bloedingen gesproken. Op de Cyberpoli staan filmpjes en interviews met patiënten en artsen. En ja kan er vragen stellen en chatten. Kijk er maar eens rond.
De vijf belangrijkste plaatsen van levensbedreigende bloedingen
Bij de bloedingen die hier worden genoemd, moet je altijd onmiddellijk contact opnemen met het hemofiliebehandelcentrum of 112 bellen. Wanneer er bloedingen optreden, is het belangrijk om de signalen en symptomen zo vroeg mogelijk te herkennen, zodat er met de juiste behandeling gestart kan worden.
- Intracraniële (hoofd) bloedingen
- Oculaire (oog) bloedingen
- Nek- of keelbloedingen
- Buikbloedingen
- Nier- of blaasbloedingen
Symptomen van een bloeding
Het belangrijkste symptoom van een uitwendige bloeding is bloedverlies. Daarnaast is er ook vaak sprake van pijn. Bij een inwendige bloeding is er geen bloed zichtbaar, maar je kunt het wel herkennen aan de volgende symptomen:
- Pijn
- Misselijkheid
- Braken
- Zwelling
Hieronder staan de verschillende typen bloedingen verder uitgewerkt en zijn de signalen beschreven om de bloedingen sneller te herkennen.
Spierbloedingen
Spierbloedingen kunnen voorkomen in alle spieren maar ontstaan meestal in de armen en benen. Bloedingen in de grotere spieren zoals de dij en het bekken kunnen extra complicaties geven vanwege de grote hoeveelheid verloren bloed en de druk die door de bloeding kan ontstaan op omliggende zenuwen en bloedvaten.
Bij jonge kinderen is het niet altijd meteen duidelijk als er een spierbloeding optreedt omdat zij deze signalen zelf nog niet herkennen of nog niet goed kunnen uiten. Let daarom goed op onderstaande signalen.
Signalen
- Pijn in en rond de gewrichten
- Humeurig
- Mank lopen of weerstand om het aangetaste ledemaat te gebruiken (uw kind kan weigeren te kruipen of lopen)
- Verminderde beweging (uw kind kan fysieke activiteiten langzamer doen)
- Spierzwelling of beklemming (een ledemaat kan groter zijn dan het andere)
- De huid op het getroffen gebied voelt warm aan
- De huid lijkt strak, glanzend of blauw
- Aderen lijken groter dan normaal
- Gevoelloosheid of tintelingen (uw kind kan zeggen dat een deel van zijn of haar lichaam ‘tintelend’ is of ‘in slaap is gevallen’
Wat te doen?
Bespreek met uw hemofiliebehandelcentrum wat u zelf kunt doen als er een spierbloeding optreedt. Bij een spierbloeding is een behandeling met een stollingsfactor noodzakelijk. Dit kan in overleg met uw arts thuis of door een arts gedaan worden.
In geval van een ernstige bloeding neemt u zo snel mogelijk contact op met uw hemofiliebehandelcentrum. Om zelf de complicaties zoveel mogelijk te beperken kunt u de RICE methode toepassen. Deze methode is bedoeld om zwelling, inwendige bloeding en pijn tegen te gaan:
- Rust: de spier rust geven en zo min mogelijk belasten (eventueel gebruik van mitella en/of krukken)
- IJs: minimaal 10 minuten koelen
- Compressie: druk geven
- Elevatie: hoog houden/leggen van geblesseerde ledemaat
Gewrichtsbloedingen
Bij een gewrichtsbloeding komt er bloed in de ruimte tussen twee botten. De meeste bloedingen ontstaan in de scharniergewrichten zoals de enkel, knie of elleboog, maar ook in schouder, heup, pols, vinger of teengewrichten kunnen bloedingen ontstaan.
Bij jonge kinderen is het niet altijd meteen duidelijk als er een gewrichtsbloeding optreedt omdat zij deze signalen zelf nog niet herkennen of nog niet goed kunnen uiten. Let daarom goed op onderstaande signalen.
Signalen
- Een borrelend of tintelend gevoel in het gewricht
- Gewrichtspijn (als een kind erg jong is, kan huilen zonder duidelijke reden een teken zijn)
- De huid boven het aangetaste gewricht voelt warm aan (een kind kan zeggen dat zijn of haar gewrichten “warm voelen van binnen”)
- Zwelling van de gewrichten
- Verminderd vermogen om het gewricht te bewegen (een kind kan mank lopen of moeite hebben met lopen of zijn of haar handen gebruiken)
- Weigering om een arm of been te gebruiken (uw kind kan mogelijk niet naar een voorwerp reiken of reikt naar een voorwerp met de hand die hij of zij meestal niet gebruikt; een jong kind kan mogelijk niet tegen een bal schoppen of rijden op een driewieler)
Wat te doen?
Bespreek met uw hemofiliebehandelcentrum wat u zelf kunt doen als er een gewrichtsbloeding optreedt. Bij een gewrichtsbloeding is een behandeling met een stollingsfactor noodzakelijk. Dit kan in overleg met uw arts thuis of door een arts gedaan worden.
In geval van een ernstige bloeding neemt u zo snel mogelijk contact op met je hemofiliebehandelcentrum, ga naar de spoedeisende hulp en/of bel 112.
Om zelf de complicaties zoveel mogelijk te beperken kunt u de RICE methode toepassen. Deze methode is bedoeld om zwelling, inwendige bloeding en pijn tegen te gaan:
- Rust: het gewricht rust geven en zo min mogelijk belasten (eventueel gebruik van mitella en/of krukken)
- IJs: minimaal 10 minuten koelen
- Compressie: druk geven
- Elevatie: hoog houden/leggen van geblesseerde ledemaat
Bloedingen in het hoofd
Bloedingen in en rond de hersenen kunnen ontstaan door een ongeval of spontaan. Omdat je dit niet kunt zien is het zeer belangrijk om bij een val op het hoofd alert te zijn op onderstaande signalen.
Signalen
- Langdurige hoofdpijn
- Verwarring, lethargie (slaapzucht)
- Onduidelijke spraak
- Dubbel zien (een jong kind kan zeggen dat dingen er “grappig” uitzien)
- Niet tegen fel licht kunnen
- Verwijde (vergrote) pupillen of pupillen die van elkaar afwijken in grootte
- Plotseling heftig braken, niet direct vanwege maagklachten
- Duizeligheid
- Struikelen
- Verlies van bewustzijn (het kan moeilijk zijn om een slapend kind wakker te maken)
- Stijve nek of rug
- Epileptische aanvallen
- Verlies van eetlust
- Prikkelbaarheid
Wat te doen?
Neem onmiddellijk contact op met uw Hemofilie behandelcentrum of bel 112!
Behandeling met stollingsconcentraat is noodzakelijk. Dit moet altijd door een arts plaatsvinden in een ziekenhuis. Bloedingen in het hoofd zijn ernstig!
Oogbloedingen
Bloedingen in het oog kunnen worden veroorzaakt door een oogletsel of om een onbekende reden. Door een oogbloeding kan een verandering optreden in het gezichtsvermogen.
Signalen
- Pijn en zwelling in en rond het oog
- Het wit van het oog wordt roodachtig
- Dubbel of wazig zien
- Verandering in visie/gezichtsvermogen (een kind dat kan praten kan aangeven dat objecten er anders of vager uitzien)
Wat te doen?
Neem onmiddellijk contact op met je hemofiliebehandelcentrum of bel 112!
Behandeling met stollingsconcentraat is noodzakelijk. Om zelf de complicaties te beperken, houdt een icepack op het oog om het bloeden te vertragen en de zwelling te verminderen. Oogbloedingen zijn ernstig!
Neusbloedingen
Een bloedneus treedt op wanneer de kleine bloedvaten in de neusholten beschadigd raken. Dit kan gebeuren door een harde val of stoot tegen de neus, neuspeuteren, niezen, neusblazen of zelfs door het inademen van zeer droge lucht.
Signalen
- Bloeden (langdurig) uit de neusgaten
- Braken (als een kind veel bloed heeft ingeslikt, kan hij of zij overgeven; het braaksel kan donker zijn of op koffiedik lijken)
- Donkere ontlasting (vooral als een kind veel bloed heeft ingeslikt)
- Een slechte smaak in de mond (een jong kind kan zeggen dat eten “raar” smaakt of wil helemaal niet eten)
Wat te doen?
Bespreek met uw hemofiliebehandelcentrum wat u zelf kunt doen als er een neusbloeding optreedt.
Om zelf de complicaties zoveel mogelijk te beperken neem de volgende stappen:
- Rechtop zitten
- Neus dichthouden: knijp de neusbrug dicht met een koele doek
- Kantel het hoofd voorover (schrijfhouding)
Houdt eventueel de polsen onder koud stromend water. Na 15-20 minuten hoort de bloeding te zijn gestopt. Als dit niet het geval is neem contact op met het hemofiliebehandelcentrum. Eventueel kan een behandeling met stollingsconcentraat of Cyclokapron nodig zijn. In geval van een ernstige bloeding neem zo snel mogelijk contact op met uw hemofiliebehandelcentrum.
Mondbloedingen
Tandvleesbloedingen kunnen het gevolg zijn van slechte gebitsverzorging of loszittende tanden. Bloedingen van de tong, lippen of binnenkant van de wang kunnen ontstaan door een verkeerde beet of iets scherps in de mond.
Signalen
De signalen bij een verkeerde beet zijn vaak vrij duidelijk omdat hier directe pijn ontstaat. Tandvleesbloedingen zijn vaak minder zichtbaar. Soms kan de hoeveelheid bloedverlies worden onderschat, vooral als een kind het bloed inslikt. In deze gevallen kan het kind misselijk worden, overgeven, of zijn eetlust verliezen. In de ernstigste gevallen kunnen kinderen bloed braken en donkere ontlasting hebben.
Wat te doen?
Bespreek met het hemofiliebehandelcentrum wat je zelf kan doen als er een bloeding in de mond optreedt.
Om zelf de complicaties zoveel mogelijk te beperken volg deze stappen:
- Indien toegankelijk: oefen met een schone doek of gaasverband druk uit op het de plek van de bloeding
- Gebruik ijsjes of ijsblokjes om de bloedtoevoer naar de plek van de bloeding te verminderen en bloedstolsels te beschermen
- Zorg ervoor dat een kind nergens hard aan zuigt of bijt (bijvoorbeeld bijtringen)
- Laat een kind geen rietjes en fopspenen gebruiken. Deze kunnen een stolsel losmaken of voorkomen dat er één wordt gevormd
- Blijf de tanden en het tandvlees van je kind reinigen met een wattenstaafje terwijl ze genezen
- Theezakjes kunnen helpen het bloeden te stoppen na tandheelkundig werk (wanneer zwarte theezakjes op een bloedend oppervlak worden aangebracht, zorgt de tannine in thee ervoor dat het bloeden afneemt
In geval van een ernstige bloeding neem zo snel mogelijk contact op met het hemofiliebehandelcentrum.
Keelbloedingen
Een bloeding in de keel is een ernstigere type mondbloeding. De mate van ernst hangt af van hoeveel bloedverlies er is en of het zwelling veroorzaakt die de ademhaling kan belemmeren.
Signalen
- Zwelling of verkleuring in de nek
- Problemen met slikken of ademen
- Verstikking
- Hoesten of bloed overgeven
- Verandering van toon of stemgeluid
Wat te doen?
Behandeling met stollingsconcentraat is noodzakelijk. Om zelf de complicaties te beperken houdt een icepack op de keel om het bloeden te vertragen en de zwelling te verminderen.
Keelbloedingen zijn ernstig! Neem onmiddellijk contact op met je hemofiliebehandelcentrum of bel 112!
Maag- en darmbloedingen
Bloedingen in de maag of darmen kunnen diverse oorzaken hebben en kan gepaard gaan met veel bloedverlies (in de buikholte). Omdat je dit niet kunt zien is het zeer belangrijk om alert te zijn op onderstaande signalen.
Signalen
- Zwakheid
- Bleekheid
- Bloedige of zwarte, teerachtige ontlasting
- Braken of bloed ophoesten. Soms kan het braaksel een donkere vloeistof zijn of lijken op koffiedik
- Maagpijn of buikpijn (een kind met maagdarm-bloeding kan u misschien vertellen dat hij of zij buikpijn heeft of kan non-verbaal aangeven dat hij of zij buikpijn heeft)
- Opgezwollen, stevige buik
Wat te doen?
Maag en darmbloedingen zijn ernstig! Neem onmiddellijk contact op met je hemofiliebehandelcentrum of bel 112!
Behandeling met stollingsconcentraat is noodzakelijk. Dit moet altijd door een arts plaatsvinden in een ziekenhuis.
Urinewegbloedingen
Bloed in de urine kan afkomstig zijn van de urineleiders, blaas en urinebuis. Signalen van bloed in de urine kunnen duidelijk of subtieler zijn. Bij jonge kinderen is het niet altijd meteen duidelijk als er een urinewegbloeding optreedt omdat zij deze signalen zelf nog niet herkennen of nog niet goed kunnen uiten. Let daarom goed op onderstaande signalen.
Signalen
- Roze urine (in de luiers of in het potje) kan een teken zijn van een vroege bloeding van de urinewegen
- Felrode of bruin gekleurde urine (in de luiers of in het potje) kan een teken zijn van een latere, ernstiger bloeding
- Pijn in de onderrug (een kind kan bijvoorbeeld ongemakkelijk lijken in een bepaalde positie in een wieg, kinderstoel of autostoel)
- Frequent urineren
- Pijn bij het plassen (een kind met een zindelijkheidstraining kan bijvoorbeeld huiveren bij het plassen of weigeren naar het potje te gaan)
Wat te doen?
Neem contact op met uw hemofiliebehandelcentrum als u of uw kind een urinewegbloeding heeft. De behandeling is afhankelijk van de plek waar de bloeding vandaan komt.
Een bloeduitstorting of hematoom
Dit is een inwendige bloeding waarbij het bloed tussen de omliggende weefsels terecht komt. Wanneer dit onder de huid plaatsvindt, veroorzaakt het een ‘blauwe plek’ en in sommige gevallen een zwelling. Blauwe plekken zijn meestal geen reden tot grote bezorgdheid.
Signalen
- Vaak is een bloeduitstorting zichtbaar als een blauwe plek op de huid en of een lichte zwelling. Na verloop van tijd verandert deze van kleur naar groengeel
- Een bloeduitstorting is gevoelig bij aanraking
Wat te doen?
Meestal is een blauwe plek niet ernstig en gaat het vanzelf weer over. Bij erg veel pijn kan er meer aan de hand zijn, bijvoorbeeld een dieper gelegen bloeding. Neem bij twijfel contact op met je hemofiliebehandelcentrum.
Grote (snij)wonden
Grote of diepe (snij)wonden ontstaan door een verwonding aan de huid en kunnen gladde of gekartelde randen hebben. Ze gaan vaak gepaard met veel pijn en bloedverlies. Diepe (snij)wonden kunnen gepaard gaan met ander letsel zoals spierletsel.
Wat te doen?
Grote (snij)wonden zijn ernstig! Neem onmiddellijk contact op met je hemofiliebehandelcentrum of bel 112!
Leg een drukverband aan en druk een icepack tegen de wond om het bloeden te vertragen en zwelling te verminderen. Behandeling met stollingsconcentraat is noodzakelijk. Dit moet altijd door een arts gebeuren in een ziekenhuis. Behandeling kan ook nodig zijn wanneer de hechtingen of verbanden die zijn gebruikt om de wond te behandelen worden verwijderd.